بارها کلمه پورتال را شنیده ایم و می دانیم قسمتی از دنیای وب
است. اما پورتال چیست؟ تفاوت پورتال با وب سایت چیست؟ پاسخی اجمالی به
سوالات فوق را در مقاله زیر نوشته سیامک تدین طهماسبی، محقق پروژه بهینه
سازی سیستمهای مدیریت محتوی تجاری، خواهید یافت.
به گزارش سافت‌گذر به نقل از فناوری اطلاعات ایران؛ بنا به تعریفی عمومی، پورتال دروازه ای است به دنیای وب! اما این تعریف
خود دارای ابهاماتی است. برای روشن شدن مفهوم پورتال ، با مثالی از یک
پورتال بسیار مشهور بحث را شروع می کنیم: یاهو! تقریبا بزرگترین و گسترده
ترین پورتال وب یاهو است.
تقریبا بزرگ ترین و گسترده ترین پورتال وب، یاهو است وقتی کار بری وارد
صفحه اصلی سایت یاهو به آدرس www.yahoo.com می شود دقیقا از طریق همین صفحه
می تواند به اکثر سرویسهای اینترنتی موجود و معمول جهان بر روی وب دسترسی
پیدا کند. مثلا کاربر می تواند از طریق فشردن یک دکمه مشخص به سرویس پست
الکترونیکی اش در یاهو وارد شود و به ایمیل های شخصی اش نگاهی بیندازد
(دروازه ای برای ورود به سرویس ایمیل) یا از طریق باکس جستجوی بالای صفحه،
کلمه یا تصویر و… را در اینترنت جستجو کند(دروازه ای برای ورود به سرویس
جستجو در وب).
همچنین می تواند با انتخاب لینکهای متعددی که در این صفحه اصلی وجود
دارد به صد ها سرویس دیگر نظیر چت، اخبار روز جهان، گالری عکسهای اشتراکی
دیگران در یاهو، گالری فیلم های یاهو، اخبار و گزارشات اقتصادی، سرویس های
تهیه بلیط سفر و جهانگردی، وبلاگ نویسی، معاملات جهانی بورس، فروشگاهها و…
دسترسی پیدا کند.
پس همانطوریکه مشاهده می کنید این صفحه چیزی بسیار بیشتر از یک سایت
معمولی است که در مورد یک یا چند موضوع محدود بحث می کند! این صفحه مانند
دری است که شما را به دالانهائی متعدد بر روی سرور یاهو راهنمائی میکند که
در انتهای هر یک از دالانها یک سرویس مشخص از سایت یاهو انتظار ورود شما را
میکشد این صفحه اصلی به همراه تمام این سرویسها که با نام یاهو کنار هم
جمع شده اند بزرگترین پورتال جهان یعنی یاهو را تشکیل داده اند.
گذشته از این مفهوم که پورتال دریچه ای به جهان وب است، یک خاصیت دیگر
هم وجود دارد که پورتال ها را از سایر وب سایت های معمولی متمایز میسازد.
تمام وب سایتهای استاتیک (سایتهائی که فقط توسط طراح اولیه مدیریت می شوند و
محتوی آنها ثابت است) و اکثر سایتهای داینامیک (سایتهائی که قسمتهائی از
آنها، مثلا محتوی برخی صفحات و عناوین محتوی و منوها توسط مدیر یا سفارش
دهنده قابل تغییر است)، در مقایسه با سیستم پورتال تقریبا محدودیت مدیریتی
دارند.
بدین معنی که پورتالها تقریبا توسط مدیر (کاربر اصلی و سفارش دهنده)
مدیریت می شوند و حتی در برخی موارد می توان ظاهر و پوسته آن را بدون دخالت
برنامه نویس واطلاع از برنامه نویسی پس زمینه تغییر داد. پورتالها در
بسیاری موارد تقریبا تمام داینامیک هستند. نمونه هائی بسیار کوچک (و نه
اصلا قابل قیاس با پورتال بزرگی مانند یاهو) از پورتال های موجود، سیستم
های مدیریت محتوی جوملا و مامبو هستند.لازم به ذکر است که نمونه های یاد
شده تنها سیستم های مدیریت محتوائی هستند که با اضافه نمودن تعدادی امکانات
ساده مثل سیستم نمایش آب و هوا و نظر سنجی و آمار و….به اشتباه نام پورتال
را بر آنها نهاده اند. به جرات می توان گفت این سیستم ها در قیاس با
پورتالهائی مثل یاهو اصلا پورتال به حساب نمی آیند اما هر یک از این
سیستمها نیز در جای خود امکانات بسیار مفیدی را به کاربران ارائه می دهند
(علی الخصوص در ایران که صاحبان سایت ها و کاربران تقاضای الحاق موارد و
امکانات بسیار پیشرفته تجاری را ندارند)
به نظر من ایراد عمده ای که به این سیستمهای مدیریت محتوی و سیستمهای
مشابه (که اغلب بصورت ماژول های متن باز در خارج ایران نوشته شده و پس از
ترجمه در اختیار عموم قرار می گیرند) وارد است، عدم رعایت اصول بهینه سازی
سایت در این سیستم هاست. سایتی که بر پایه این سیستمها پیاده سازی می شود،
فقط در شرایطی که رقبای کمی داشته باشد می تواند در صفحه یا صفحات اول گوگل
ظاهر شود. این مشکل در ابتدا مربوط به نحوه برنامه نویسی این سیستمها در
هنگام طراحی اولیه و دوم مربوط به شرکتهای طراحی سایت است که وقتی چنین
سیستمی را برای مشتریانشان پیاده سازی می کنند، نکات لازم برای بهینه سازی
محتوی سایت مذکور را به مشتری گوشزد نمی کنند! من بر این عقیده هستم که یکی
از اصلی ترین وظایف شرکتهای طراحی سایت، علاوه بر آموزش نحوه استفاده از
CMS آموزش چگونگی بهینه نوشتن محتوی، در این سایتها به مشتریان است. همچنین
این شرکتها می توانند با پیاده سازی ماژولهای آماده برای بهینه سازی سیستم
های مدیریت محتوی، پس از ترجمه آن به فارسی، به آموزش کار با این ماژولها
به مشتری، باعث ترقی تجاری مشتریانشان در محیط وب شوند.